หน้าแรก
เว็บบอร์ด
บทความ
รวมรูปภาพ
ติดต่อเรา
ข่าวสาร
สวัสดีปีใหม่(ม้ง)
โดย รัชนี เปาอินทร์
สวัสดีปีใหม่(ม้ง)ค่ะเพื่อนๆชาวทองไทยแลนด์ เมื่อวันที่ 26 ธันวาคม 2554 ที่ผ่านมา บ้านม้งดอยปุยได้มีการจัดงาน ปีใหม่ม้ง น้ำได้มีโอกาสไปเที่ยวชม เลยนำเอาภาพบรรยากาศและเกร็ดความรู้เรื่องวันปีใหม่ของชาวเขาเผ่าม้ง มาฝากให้ทุกท่านได้อ่านกันค่ะ
ชาวเขาเผ่าม้งจะยึดถือเอาวันขึ้น 1 ค่ำ เดือน 2 เป็นวันขึ้นปีใหม่ ซึ่งถือได้ว่าเป็นประเพณีที่มีความสำคัญและมีการสืบทอดส่งต่อจากรุ่นสู่รุ่น ชาวเขาเผ่าม้ง ต่างเฝ้ารองานประเพณีในวันนี้อย่างใจจดใจจ่อ เนื่องจากจะเป็นการพบปะกันระหว่างกลุ่มญาติมีประเพณีขอพรจากสิ่งศักดิ์สิทธิ์และผู้อาวุโส เป็นวันที่หนุ่มๆสาวๆในหมู่บ้านจะได้เลือกคู่ มีการจัดการแข่งขันกีฬาประเพณีและการละเล่นต่างๆ เช่น ลูกข่าง ลูกช่วง นอกการละเล่นที่สร้างความสนุกสนานแล้วชาวเขาเผ่าม้งก็ไม่ลืมที่จะทำพิธีกรรมต้อนรับปีใหม่ซึ่งจัดได้ว่าเป็นพิธีกรรมที่ชาวเขาเผ่าม้งให้ความสำคัญมากซึ่งมี 4 ประการดังนี้
วันดา
หรือ วันแรม 12 ค่ำ เดือน 1 ชาวเขาเผ่าม้งจะมีการเตรียมต้อนรับปีใหม่โดยทุกบ้านจะทำความสะอาดบ้านโดยใช้ใบไผ่กวาดบ้านเพื่อเอาสิ่งไม่ดีไปกับปีเก่า และจะมีพิธีเรียกขวัญโดยนำไก่ต้มสุก 1 คู่ มาทำพิธีบนแท่นบูชา โดยระหว่างงานปีใหม่นี้จะจุดธูปหรือตะเกียงไว้กลางบ้านตลอด แต่ละแซ่จะสอนสิ่งดีๆให้กับลูกหลาน ระหว่างที่สอนจะนำเม็ดข้าวโพดใส่ในกระด้งแล้วโยกไปมา ทุกวันของวันปีใหม่จะมีการจัดเลี้ยง แต่วันดาจะเป็นวันที่ดื่มเหล้ากันมากที่สุด กลางคืนของวันดานี้ทุกคนจะเฝ้ารอเสียงสัตว์ร้อง เพราะเสียงสัตว์ร้องเสียงแรกจะถือเป็นเวลาที่เริ่มต้นของวันปีใหม่ ถ้าเป็นเสียงไก่ร้องจะถือว่าดีที่สุด ทันทีที่ได้ยินเสียงสัตว์ร้องเสียงแรก ผู้ชายของทุกบ้านจะยิงปืนต้อนรับปีใหม่ และในเวลา 01.00 น. จะเทภาชนะที่บรรจุน้ำภายในบ้านทิ้งและตวงน้ำใส่ใหม่ ผู้หญิงจะเริ่มตำข้าวหุงข้าวเพื่อเตรียมเลี้ยงงานปีใหม่
วันขึ้นปีใหม่
วันขึ้น 1 ค่ำ เดือน 1 ในวันนี้จะมีการละเล่นในหมู่บ้าน เช่น การเล่นลูกข่าง นอกจากนี้วันนี้จะเป็นวันที่หนุ่มสาวจะเลือกคู่กันโดยใช้วิธีโยนลูกช่วง โดยหนุ่มๆสาวๆก็จะแต่งกายด้วยชุดสวยงาม ฝ่ายหญิงจะเป็นฝ่ายทำลูกช่วงซึ่งทำจากผ้าเป็นลูกกลมๆและวานให้เพื่อนหญิงหรือจะเป็นหญิงที่แต่งงานแล้วเป็นผู้นำลูกช่วงของตนไปมอบให้กับชายหนุ่มที่ตนพึงพอใจ และหญิงสาวที่ทำหน้าที่เป็นแม่สื่อนี้จะบอกกับชายหนุ่มว่าลูกช่วงนั้นเป็นของหญิงสาวคนใดเพื่อที่ชายหนุ่มจะได้นำลูกช่วงนี้ไปโยนหรือขว้างเล่นกับหญิงสาวผู้เป็นเจ้าของลูกช่วงต่อไป
และวันนี้ในแต่หลังคาเรือนก็จะจัดเลี้ยงแขกที่เข้าไปเยี่ยมในบ้านซึ่งจะมีการตั้งวงร่ำสุรา ตามธรรมเนียมของชาวเขาเผ่าม้งแล้ว จะมีการต้มเหล้าข้าวโพดเตรียมไว้สำหรับฉลองเทศกาลปีใหม่นี้ ใครที่มีฝีมือดีก็จะต้มเหล้าได้ใสเป็นตาตั๊กแตน ธรรมเนียมการนั่งในวงสุราจะนั่งตามผู้อาวุโส ผู้ที่อาวุโสน้อยกว่าจะนั่งทางด้านซ้ายมือของผู้ที่อาวุโสกว่า หากเราจะไปร่วมวงการร่ำสุรานี้ก็ต้องถามจากเขาก่อนว่าเราสามารถนั่งได้ตรงไหน ด้านหลังของวงเหล้าจะมีผู้ทำหน้าที่รินเหล้าหนึ่งคน จอกเหล้าสองจอก โดยจะเริ่มดื่มจากผู้อาวุโสที่หัวแถวก่อนแล้ววนไปทีละ สองจอกจนครบเก้ารอบ รอบสุดท้ายจะเป็นจอกใหญ่กับจอกเล็กเรียกว่าแม่วัวกับลูกวัว ทุกคนในวงต้องดื่มให้หมดเพื่อเป็นการให้เกียรติเจ้าบ้าน ถ้าใครดื่มไม่ไหวก็ต้องให้คนในครอบครัวมายืนข้างหลังคอยช่วยดื่ม
วันที่สาม
วันขึ้น 2 ค่ำ เดือน 1 เป็นวันที่ชาวเขาเผ่าม้งจะไปดำหัวผู้เสียชีวิตไปแล้วที่หลุมศพ และถือเป็นวันสุดท้ายของปีใหม่ ไก่ที่ต้มไว้วันแรกต้องกินให้หมดวันนี้และดับธูปหรือตะเกียงที่จุดไว้ตลอดปีใหม่
วันที่สี่
เป็นวันที่ส่งผีกลับ ในตอนเช้าจะต้มไก่ใหม่ไว้บนโต๊ะ ผู้นำครอบครัวทำพิธีปล่อยผีกลับและบอกไว้ว่าถ้ามีอะไรจะเรียกผีนี้กลับมาช่วย ในหมู่บ้านชาวเขาเผ่าม้ง บางหมู่บ้านจะมีต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์ของหมู่บ้านเรียกว่า ดงเซ้ง ซึ่งต้องดูแลให้ดี หากไม่เช่นนั้นจะทำให้เกิดเหตุร้ายขึ้นได้ และในวันที่สี่นี้หมู่บ้านที่มีดงเซ้งก็จะเข้าไปทำความสะอาดและพิธีที่ดงเซ้งนี้เพื่อขอพรให้อยู่ดีมีสุข
จากประเพณีความเชื่อที่ถูกส่งผ่านมายังคนรุ่นหลัง ได้สะท้อนให้เห็นถึงความผูกพันกับสิ่งศักดิ์สิทธ์ที่ที่เป็นสิ่งเคารพบูชาของคนในเผ่า นอกจากความเชื่อแล้วยังมีการละเล่นรื่นเริงที่มิได้มีแต่ความสนุกสนานเท่านั้นแต่ยังเปี่ยมล้นไปด้วยความสัมพันธ์ของคนในสังคมที่แสดงให้เห็นถึงสามัคคีรักใคร่ของคนในเผ่า เรียกได้ว่าเป็น “กลวิธีแห่งความสุขที่มากล้นด้วยคุณค่า”
