ครบรอบ 28 ปี ป่าสิริเจริญวรรษ ชลบุรี
ปลูกป่าในใจคน
โดย ธงชัย เปาอินทร์ เรื่อง-ภาพ-นิวัตร เปาอินทร์
หากนับเนื่องมาตั้งแต่วันที่ 12 สิงหาคม พุทธศักราช 2533 วันที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดลอดุลยเดช ในหลวงรัชการที่ 9 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ทรงโปรดให้ปลูกป่าทดแทนบนพื้นที่ป่าเสื่อมโทรมพื้นที่ 2,500 ไร่ เทือกเขาชีโอน เพื่อเป็นของขวัญวันครบรอบ 60 ชันษาของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถในรัชกาลที่ 9
หน.ป่าสิริเจริญวรรษ คุณมีชัย ลีลาเชี่ยวชาญสกุล
นับถึงวันที่ 12 สิงหาคม พุทธศักราช 2561 วันเวลาเวียนมาบรรจบครบ 28 ปี พอดี ป่าสิริเจริญวรรษเปลี่ยนแปลงไปอย่างไร
พระชายกลาง อภิญาโณ ประธานมูลนิธิสหชาติ พระเท้าเปล่า
ฉันเรียบง่ายแล้วแต่ญาติโยมถวาย
ผมมีโอกาสได้ติดตาม “พระชายกลาง อภิญญาโณ” ประธานมูลนิธิสหชาติ กรุงเทพมหานคร ท่านบวชมาแล้วถึง 10 พรรษา จำพรรษาที่วัดพระราม 9 กรุงเทพมหานคร นิกายธรรมยุติ ท่านเล่าว่า มูลนิธิสหชาติ (UNITED BIRTH FOUNDATION) มีวัตถุประสงค์ เพื่อเผยแพร่พระพุทธศาสนา สร้างความสามัคคีในชาติ ส่งเสริมการศึกษาเด็กด้อยโอกาส และคืนผืนป่าให้แผ่นดิน
พี่กบเหลือบสายตาเมตตามายังชายชราข้างๆ
พี่อุ๊กับภรรยาเวสป้าก็มาจ้า
การเดินทางครั้งนี้เป้าหมายอยู่ที่ ป่าสิริเจริญวรรษ ชลบุรี ในวันที่ฟ้าฝนยังโปรยปรายบางๆ ครั้นเดินทางมาถึงจึงได้พบกับคุณมีชัย ลีลาเชี่ยวชาญสกุล หัวหน้าป่าสิริเจริญวรรษ สังกัดกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช พร้อมพนักงานประจำป่าจำนวนหนึ่ง แต่ที่ทำให้ผมรู้สึกแปลกใจคือการได้พบสองสามีภรรยา
คุณวีระภัทร ฮวดสาขา(พี่กบ)และคุณอุทัยวรรณ ฮวดสาชา(พี่อุ๊) ผู้เป็นอาสาสมัครปฏิบัติหน้าที่เฉกเช่นเดียวกับพนักงานพิทักษ์ป่า(Forest Ranger) กลมกลืนด้วยเสื้อผ้าเครื่องนุ่งห่มเช่นคนทำงานในป่า แต่ที่แตกต่างมากคือ
เวสป้า ฉายาของคุณอิทธิพล เสนีย์วงศ์ ณ อยุธยา โปรดิวเซอร์ค่าย อาร์เอส
ทั้งสองคนเป็นจิตอาสาเพื่อป่าสิริเจริญวรรษ ความในใจของพี่กบและพี่อุ๊คือ ซาบซึ้งในพระมหากรุณาธิคุณที่ในหลวงทรงโปรดพระราชทานการพลิกฟื้นผืนป่าพื้นที่ 2,500 ไร่ในสภาพเสื่อมโทรมสุดๆแด่สมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถสิริกิติ์ในวันครบรอบพระชันษา 60 (พ.ศ.2533)จากนั้นมา การเริ่มต้นคืนผืนป่าให้แผ่นดินผ่านไป 28 ปี ผืนป่าที่โล้นเลี่ยนกลับเขียวขจีด้วยแมกไม้นานาพันธุ์อย่างยั่งยืน
พลังจากเด็กนักเรียนเวียนกันมาช่วย
นับเป็นของขวัญวันครบรอบ 60 ชันษาที่แปลกแตกต่างไปจากของขวัญของพระราชาองค์อื่นๆทั่วโลก พระจักรพรรดิชาห์ชะฮัน แห่งราชวงศ์โมกุล ทรงสร้างอนุสรณ์สถานอันเลื่องชื่อ ทัชมาฮาล สร้างนานถึง 22 ปี เพื่อพระราชทานแด่อดีตพระมเหสีของพระองค์ พระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 8 แห่งราชวงศ์อังกฤษยอมสละราชบัลลังก์เพื่อบูชาความรักของพระองค์กับแม่หม้าย.นางวอลลิส ซิมป์สัน..ชาวอเมริกันที่พระองค์ทรงลุ่มหลงและรักแบบหัวปักหัวปำ
ทั้งเวสป้า-ภรรยาและแม้แต่นายอำเภอสัตหีบ ก็มา
แต่นี่ ในหลวงของปวงชนชาวไทยกลับมอบผืนป่าเสื่อมโทรมให้เป็นของขวัญด้วยเจตนาสำคัญ จะทรงพลิกฟื้นคืนผืนป่าเพื่อพระราชินีที่พระองค์ทรงรัก ถึงวันนี้ เป็นเวลายาวนานกว่า 28 ปี เป็นป่าไม้ถาวร ป่าที่จะเป็นที่อยู่อาศัยของสรรพสัตว์อย่างยั่งยืน
พี่อุ๊ปลูกไปกี่ต้นจนจำไม่ได้
เมื่อป่าสิริเจริญวรรษฟื้นตัวอย่างอุดมสมบูรณ์ กลายเป็นป่าต้นน้ำไหลหลั่งลงสู่ป่าที่ราบต่ำและกักเก็บด้วยแนวคิด “ฝายชะลอน้ำ” เพื่อให้มีน้ำไหลหลั่งตลอดไป สมกับที่สมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนารถทรงตรัส
“พระเจ้าอยู่หัวเป็นน้ำ ฉันจะเป็นป่า”
อีก 2-3 ปี เขาก็จะเติบโตอย่างในภาพนี้ ป่าผสมผสานดุจธรรมชาติ
ตราบถึงวันนี้ ป่าปกป้องผืนดินและอนุรักษ์น้ำไว้ไม่เคยเหือดแห้งไปจากฝายชะลอน้ำทุกลูก ชาวไทยได้ใช้น้ำเพื่อการทำการเกษตรกรรม สรรพสัตว์ได้ดื่มกินและขยายเผ่าพันธุ์ เสริมสร้างให้ป่ากลับมามีชีวิตดังเดิม สมคำว่าป่าคือชีวิต
นี่ไง โครงการแปลกๆ คบเด็กสร้างชาติ
“เมื่อก่อนนี้ ถนนสายนี้เป็นถนนดินลูกรัง เก้งกวางวิ่งถลาลงมาถูกรถชนตายไปหลายตัว เพื่อให้เกิดความปลอดภัยจึงได้สร้างรั้วลวดแข็งแรงกั้นเอาไว้ อาจทำให้เสียความรู้สึกที่จะได้เห็นสัตว์ป่าลงมาเดินหากินยามค่ำคืนได้ตามธรรมชาติ แต่ค่าความเสี่ยงต่อชีวิตสัตว์ป่าที่มีค่ากว่าเงินนั้น จำเป็นต้องถนอมรักษาครับ” พี่กบเล่าให้ฟังด้วยน้ำเสียงของนักอนุรักษ์อิสระ
ผมเดินผ่านผืนป่ารุ่นใหม่ที่ได้รับการปลูกสร้างเสริมบนผืนป่าเสื่อมโทรมด้วยแมกไม้นานาพันธุ์อย่างใคร่ครวญ เดินพลางก็แหงนคอมองต้นพะยูงซึ่งมีลักษณะประจำพันธุ์พิเศษ คือลำต้นมักคดงอ แต่เมื่อนำมาปลูกร่วมกับต้นไม้ชนิดอื่นๆแบบเคล้าคละกันไปด้วยระยะห่างที่ไม่แน่นอน เหมือนต้นไม้ที่ขึ้นเองในผืนป่าธรรมชาติ
เพื่อความอยู่รอด ต้นพะยูงจึงต้องดีดลำต้นให้ค่อนข้างตรง และสูงเพื่อส่งเรือนยอดขึ้นไปแก่งแย่งเอาแสงแดดจากพระอาทิตย์เพื่อปรุงอาหาร(การสังเคราะห์แสง) ต้นไม้อีกหลายๆชนิดก็เช่นกัน ต้นใดเป็นไม้เนื้ออ่อน ก็จะเติบโตเร็วและส่งลำต้นได้มากเป็นพิเศษ เช่นต้นมะกอกป่า หรือ อย่างต้นขี้เหล็กบ้านเมื่อถูกนำมาปลูกเสริมในป่าเดียวกัน ก็เหยียดลำต้นขึ้นแย่งแสงแดดกับเขาเหมือนกัน ลำต้นจึงตรงเปราแทนที่จะคดงอและแตกกิ่งก้านมากมาย
นักเรียนเยาวชนวันนี้คือกำลังของชาติในวันหน้า
เกร็ดความรู้เกี่ยวกับต้นขี้เหล็กบ้านนี้มีว่าในอดีตเคยเป็นไม้ที่ขึ้นชุกชุมแถวจังหวัดทางภาคใต้เช่น ชุมพร ระนอง สุราษฎร์ธานี พ่อค้านิยมตัดมาส่งขายให้กับชาวกรุงเทพ เพื่อเป็นเสาเรือนถากกลมสร้างบ้านเรือนไทย ประกอบกับต้นขี้เหล็กบ้านไม่ใช่ไม้หวงห้ามตามกฎหมายป่าไม้พ.ศ.2484 เชื่อไหมครับว่าแก่นไม้ขี้เหล็กบ้านนั้นมีลวดลายสวยงามแบบปีกนกเขา ปลวกมอดไม่กินเพราะแข็งดั่งเหล็ก ทำให้กลายเป็นสินค้าที่ได้รับความนิยม เมื่อนิยมมากและกฎหมายเปิดกว้างก็หมดไปอย่างรวดเร็ว เหลือเพียงต้นขี้เหล็กข้างทางเพื่อตัดดอกและยอดอ่อนแกงกะทิกับเนื้อย่างหอมกรุ่น
พระชายกลาง พระเท้าเปล่า ผู้สอนธรรมเรียบง่ายในร่มเงาแมกไม้
ผ่านป้ายหินใหญ่สลักว่า ปลูกป่าในใจคน และป้ายคติทางพุทธศาสนา ซึ่งเป็นลานกว้างสร้างกิจกรรมเพื่อการสั่งสมเยาวชนให้เกิดเป็นคนรักป่า เดินไปอีกนิดถึงขอบฝายชะลอน้ำ มีม้านั่งทอดตัวใต้ร่มเงาต้นตะเคียนหนุ่มมากมาย แต่ละต้นสูงเปราตรงตามลักษณะประจำพันธุ์ของต้นไม้ตะเคียน เด็กนักเรียนจากโรงเรียนมาบฟักทอง อ.สัตหีบ จ.ชลบุรี นั่งอยู่กว่า 80 คน
จำลอง จากพัทลุง พนักงานพิทักษ์ป่าทำหน้าที่พิธีกรและร่วมกิจกรรมตามบทบาท คณะครู 3 คนหลบไปนั่งฟังห่างๆ บทบาทและหน้าที่พิเศษตรงนี้ เป็น พระชายกลาง อภิญาโณ พระองค์ประธานมูลนิธิสหชาติ แสดงธรรมแก่เยาวชนแบบเรียบง่าย เข้าใจไม่ยาก เพื่อหล่อหลอมให้เยาวชนมีจิตอาสาร่วมรักษ์ป่าสิริเจริญวรรษ ผมบรรณาธิการ เว็บไซต์ทองไทยแลนด์ดอทคอมและนิวัตร เปาอินทร์ ช่างภาพอิสระมือฉมังแห่งเมืองระยองฮิ ทำหน้าที่บันทึกภาพ
ค่ำลง นักร้องดังจากค่าย RS นามกรว่า เวสป้า (คุณ อิทธิพล.เสนีย์วงศ์ ณ อยุธยา) จิตอาสาผู้บรรยายธรรมเพื่อสร้างแรงจูงใจให้กับนักเรียนชายหญิง พร้อมกับขับกล่อมด้วยเสียงเพลงไพเราะเสนาะโสต เวสป้ามิใช่เพียงเป็นนักร้องดังในอดีต หากแต่เป็นโปรดิวเซอร์ผู้สร้างนักร้องรุ่นใหม่ๆให้เกิดขึ้น ลูกศิษย์ของเวสป้าดังกระหึ่มไปทั่ววงการเพลง
เวสป้าเล่าว่า ครั้งหนึ่งได้ไปท่องเที่ยวประเทศญี่ปุ่น ได้เข้าไปในร้าน 100 เยน(30 บาท) เพื่อซื้อสินค้านานาชนิดในราคา ถูก แต่คุณภาพสินค้าไม่ได้ถูกอย่างราคา เมื่อกลับมาจึงได้คิดถึงแนวคิดดังกล่าว จึงได้เปิดร้าน Dจัง ในราคา 20 บาท ไม่ขายเฟรนไชล์ แต่ใครจะใช้ชื่อ D จัง....ก็ได้ ไม่มีเงื่อนไขใดๆ
“ผมเริ่มงานมา 2 ปี ขยายร้านไปได้กว่า 400 สาขา ด้วยคุณภาพสินค้าจากญี่ปุ่น จีน เกาหลี และในประเทศไทย”
“ส่วนงานจิตอาสานี่เป็นสำนึกหนึ่งที่อยากช่วยให้สังคมได้รับสิ่งดีๆ โดยเฉพาะเยาวชนที่ยังเปรียบเสมือนผ้าขาว”
หลังจากเสียงเพลงและเสียงธรรมบรรยายของเวสป้า ก็ถึงเวลาสำคัญที่เป็นหัวใจหนึ่งของงานการกล่อมเกลาจิตใจเยาวชน รูปแบบที่ผสมผสานระหว่างกลยุทธ์ทางโลกและทางธรรม เมื่อพระชายกลาง อภิญาโณ ได้เป็นองค์ประธาน “การจุดเทียน การถวายเทียน และการบายศรีสู่ขวัญแก่เยาวชน” โดยมีเวสป้า ครูทั้งสามคน และทีมพนักงานพิทักษ์ป่าสิริเจริญวรรษร่วมขับกล่อมด้วยเสียงเพลงที่แต่งกันเอง เพิ่มความเข้มขลัง
จุดเทียนเวียนรอบวง
“ในการสร้างจิตสำนึกแก่ชุมชนจำนวน 4 ตำบล โดยรอบป่าสิริเจริญวรรษ ได้แก่ ทิศเหนือ เทศบาลตำบลห้วยใหญ่ ทิศตะวันตก ตำบลเขาชีจรรย์ ทิศตะวันตกแยงใต้ ตำบลเกร็ดแก้ว ทิศใต้ ตำบลพลูตาหลวง ทิศตะวันออก ตำบลสำนักท้อน บ้านฉาง จ.ระยอง ชุมชนโดยรอบพื้นที่ป่าสิริเจริญวรรษ มิใช่เพียรพยายามแต่การกล่อมเกลาผู้ใหญ่ หากแต่นักเรียนผู้เป็นเยาวชนจากโรงเรียนต่างๆคือเป้าหมาย มีความสำคัญด้วยว่าเยาวชนวันนี้คือกำลังสำคัญของชาติในวันหน้า ควรต้องได้เรียนรู้และร่วมสร้างควบคู่ไปกับชุมชน”
บายศรีสู่ขวัญท่ามกลางเสียงเพลงจากพนักงานพิทักษ์ป่า
“แหล่งเงินทุนสนับสนุนทุนเพื่อสร้างค่ายมากมายหลายรุ่นนั้น ได้มาจากองค์กรอิสระ เช่นมูลนิธิสหชาติ ภาคราชการ โครงการ ภปร. สำนักงานเทศบาลและองค์การบริหารส่วนจังหวัดและตำบล หรือแม้กระทั่งค่ายเยาวชนของโรงเรียน ..และเมื่อพระชายกลางเข้ามาร่วมด้วยในนามมูลนิธิสหชาติ ในแต่ละครั้งแต่ละรุ่นได้รับเงินบริจาค 50,000 บาทเป็นค่าใช้จ่ายให้กับ เยาวชนและพนักงานพิทักษ์ป่าได้อำนวยความสะดวกแก่การปลุกจิตสำนึก ถึงวันนี้ ได้ทำกันไปแล้วเพียงเพื่อ ให้เกิดจิตสำนึกร่วมกันว่า ป่าสิริเจริญวรรษนั้นคือป่าของทุกคน
“เดิมทีเดียวป่าสิริเจริญวรรษมีสภาพเป็นเขาหัวโล้น ก็ปลูกป่ากันทุกปีๆละหลายครั้ง จนมีป่าปกป้องเขาหัวโล้นจนเขียวขจี มีถนนดินลูกรังตัดผ่าน สัตว์ป่าล้มตายไปไม่น้อย ก็สร้างรั้วกันเอาไว้ แต่ชุมชนโดยรอบทั้งผู้ใหญ่และเยาวชน นั้นต้องร่วมระวังภัยให้กับผืนป่า จึงต้องสร้างจิตสำนึกให้รับรู้ว่า ป่าแห่งนี้เป็นของทุกคน ต้องช่วยกันเฝ้าระวัง”
ถาดหลุมที่ได้รับบริจาคจาก ตราหัวม้าลาย
“ผมกับภรรยา มีลูก 2 คน กำลังศึกษาในระดับอุดมศึกษา เข้าไปอยู่ในรั้วมหาวิทยาลัย ไม่มีความจำเป็นต้องดิ้นรนหาทรัพย์ใดๆ อาศัยดอกผ ลที่เคยทำงานอย่างหนักไว้เป็นเบี้ยยังชีพ เวลาที่เหลือจึงขออุทิศให้กับป่าสิริเจริญวรรษด้วยศรัทธา”
พี่กบกับพี่อุ๊กลายเป็นพนักงานพิทักษ์ป่าที่ปราศจากต้นสังกัดและต้นเงินเดือน ปลอดจากการควบคุม แต่เมื่อมาเป็นอาสาสมัคร ป่าสิริเจริญวรรษซึ่งมีหัวหน้าป่าไม้ควบคุม ก็ต้องปฏิบัติตามกรอบของทางราชการอยู่ในที เป็นพลังเสริมที่ทรงพลัง
ผู้เสียสละ
“การท่องเที่ยวและกีฬาจังหวัดชลบุรีอนุมัติให้สร้างเส้นทางขี่จักรยานรอบพื้นที่ป่าสิริเจริญวรรษยาวถึง 18 กม.เวียนขึ้นเวียนลงตามลาดเนินของขอบเขา ถนนลาดยางคดเคี้ยวเลี้ยวไปตามพื้นที่โดยรอบป่าพื้นที่ 2,500 ไร่ พร้อมอาคารหลังใหญ่เพื่อการฝึกอบรมแก่ประชาชนและเยาวชน”
เส้นทางจักรยาน 18 กม.รอบผืนป่า
เยาวชนโรงเรียนมาบฟักทอง ร่วมปลูกต้นไม้สารพัดชนิดตามแต่ทางป่าจัดหาให้ ในระยะปลูกที่ไม่มีระยะห่างชัดเจน เด็กนักเรียนชายหญิงได้รับการแนะนำให้ถอดถุงดำออกจากกล้าไม้ แล้วฝังกล้าไม้ในหลุมดิน กลบและกดดินให้แน่น ผูกเชือกฟางยึดต้นกล้ากับหลักปักหมายแนว การเรียนรู้การปลูกป่า(ต้นไม้) เป็นอีกบริบทหนึ่งที่เด็กๆได้เรียนรู้
นี่แหละ ผลงานการปลูกป่าในใจคน
ซึ้งถึงกับน้ำตาไหล
ซึ้งถึงกับหลับพริ้ม คงเหนื่อย
ค่ำคืนต้องนอนในเต็นท์ ท่ามกลางต้นไม้ป่า
หินก้อนนี้กว่า 400,000 บาท เพียงเพราะศรัทธา