ดอกไม้เทศและดอกไม้ไทย
ต้น 124 แอฟริกันไวโอเลต
โดย ธงชัย เปาอินทร์ เรื่อง-ภาพ
ชื่อสามัญ African Violet
ชื่อวิทยาศาสตร์ Saintpaulia hybrids
ชื่อวงศ์ GESNERIACEAE
ถิ่นกำเนิดและการกระจายพันธุ์
ในต่างประเทศ ตอนเหนือของแทนซาเนีย ตอนใต้ของเคนยา
ในประเทศไทย พบทั่วไปในสวนดอกไม้ประดับที่มีภูมิอากาสหนาวเย็น
การกระจายพันธุ์ มีการปรับปรุงพันธุ์จนสามารถนำไปปลูกได้เกือบทั่วโลกด้วยพันธุ์ลูกผสม
สถานภาพ เป็นพืชต่างถิ่นกำเนิด นำเข้ามาปลูกประดับ เฉพาะกลุ่มมือโปร
ลักษณะประจำพันธ์
ไม้ดอกอายุหลายปี พุ่มสูง 10-20 ซม. ลำต้นแตกกอ
ใบ แต่ละสายพันธุ์แตกต่างกันมาก บางสายพันธุ์ใบรูปกลม บางสายพันธุ์ใบรูปหัวใจ และยังมีบางสายพันธุ์ใบรูปไข่ ขอบหยักมนหรือบิดย่น แผ่นใบหนาอวบน้ำและมีขนสั้นนุ่มทั่วใบ
ดอก เป็นแบบดอกเดี่ยวหรือดอกเป็นช่อ มีทั้งดอกชั้นเดียวและดอกซ้อน ขนาด 2-4 ซม. ดอกมี 3 รูปแบบ คือ รูปไวโอเลต รูปดาว และรูประฆัง กลีบดอกมีสีขาว ชมพู แดง ม่วง และม่วงอมน้ำเงิน ความโดดเด่นของกลีบดอกคือ เนื้อกลีบเมื่อถูกแสงแดดจะมีประกายระยิบระยับคล้ายคริสตัล
เมล็ด มีขนาดเล็ก 40,000 เมล็ด/กรัม
สภาพที่เหมาะสมและการขยายพันธุ์
ชอบแสงรำไร อากาศถ่ายเท ความชื้นสูง หรือปลูกเลี้ยงภายในห้องที่มี เครื่องปรับ อากาศ วางกระถางไว้ริมหน้าต่างที่ได้รับแสงในตอนเช้าหรือจากแสงไฟนีออน เหมาะกับนักเล่นต้นไม้แปลก ๆ เครื่องปลูกระบายน้ำดี
การขยายพันธุ์ทำได้ทั้งการปักชำใบ การแยกหน่อ และการเพาะเมล็ดเครื่องปลูกโปร่ง ระบายน้ำดี เช่นผสมด้วยใบไม้ผุ ขุยมะพร้าว ถ่านหัก ทรายละเอียด จำเป็นต้องฆ่าเชื้อก่อนด้วยน้ำร้อนราดบนเครื่องปลูกให้ทั่ว แต่บางคนนิยมคั่วทิ้งไว้ให้เย็นก่อนเพาะ วางภาชนะเพาะในที่มีแสง เมล็ดงอกภายใน 10-14 วัน เวลาเพาะ-ออกดอก 120-180 วัน
บันทึกผู้เขียนและผู้ถ่าย
เนื่องจากเป็นดอกไม้ที่มีต้นขนาดเล็ก ๆ ช่อดอกสั้นๆ จึงนิยมปลูกลงกระถางมากกว่าลงแปลง แต่การปลูกลงแปลงทำเมื่อจัดสวนโชว์มากกว่า การถ่ายรูปมีข้อจำกัด และใบและดอกมีขนาดเล็ก ๆ แต่ก็ถ่ายได้ตามสมควร มีนักนิยมพันธุ์ไม้แปลกและต้องเลี้ยงดูด้วยความละเอียด เท่านั้นที่นิยมปลูกเลี้ยงกัน แบบประคบประหงม
ปล.นักเล่นดอกอัฟริกันไวโอเลต ได้แบ่งตามสีดอก เช่น ดอกแบบเจนีวา ขอบกลีบดอกมีขลิบสีขาว ดอกแบบแฟนตาซี จะแต้มด้วยสีหลายสี ดอกแบบไคเมอรา กลีบดอกมีสีอื่นพาดตามความยาว คล้ายกงล้อ และนั่นคือ สิ่งที่นักเล่นอัฟริกันไวโอเลตชมชอบ