หัวโต การละเล่นพื้นบ้านแบบไทยๆ

หัวโต การละเล่นพื้นบ้านแบบไทยๆ

อู่ทองฟื้นตำนานขบวนหัวโต มากที่สุดในประเทศไทย

โดย ธงชัย เปาอินทร์ เรื่อง-ภาพ

           ตำนานผีตาโขน อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย มีเรื่องราวที่สืบค้นได้ แต่ตำนานหัวโตไม่มีการบันทึกเรื่องราวเอาไว้แต่อย่างใด 

            ในความเป็นจริง ผมชายชราอายุ 65 ปี จำได้ว่าเคยเห็นการละเล่นหัวโตร่วมขบวนแห่ในงานบันเทิงสนุกสนานพื้นบ้านอ่างทอง-อยุธยา แต่ก็เพียงหัวหรือสองหัว ที่เผอิญมีคนชอบสนุกหยิบเอาสุ่ม หรือ เข่ง มาแต่งแต้มร่วมขบวนกลองยาวเป็นครั้งคราว  

นายสมศักดิ์ ภูรีศรีศักดิ์ รมว.กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา ประธาน

นายไพฑูรย์ รักษ์ประเทศ นายอำเภอกล่าวรายงาน

            เหตุผลน่าจะเป็นเพราะว่าต้องสานโครง ต้องปิดกระดาษ ต้องทาสีแต้มแต่ง ต้องสิ้นเปลืองและค่อนข้างยุ่งยากกว่าจะได้หัวโตสักหัวมาร่วมเล่น จึงไม่พรักพร้อมสำหรับการละเล่นชั่วความสนุกสนานเพียงไม่กี่ชั่วโมง

อัฐพนิต มยูขโชติ นายกเทศมนตรีเทศบาลตำบลท้าวอู่ทองและทีมงาน

ชาติพันธุ์ไทยเชื้อสายจีน สวมเสื้อปั๋งลิ๊ง

            การละเล่นหัวโตจึงไม่แพร่หลายไปอย่างกว้างขวาง ประกอบกับมีการละเล่นอื่นที่สามารถละเล่นได้สะดวกกว่า เช่นมอญซ่อนผ้า ขี่ม้าส่งเมือง หรือแม้แต่ม้าก้านกล้วย หรือเดินบนไม้ขายาวๆ หรือการเดินบนกะลามะพร้าว

หลากหลายวัฒนธรรมการแต่งกาย

ชาติพันธุ์ไทยทรงดำ แต่ชุดแตงโม

            น่าตื่นเต้นเมื่อได้รับการเชิญชวนให้มาชมและร่วมขบวนแห่หัวโตที่อำเภออู่ทอง จังหวัดสุพรรณบุรี ซึ่งนายอำเภออู่ทอง นายไพฑูรย์ รักษ์ประเทศ ประกาศว่า เป็นขบวนหัวโตที่มากที่สุดในประเทศไทย และอาจมากที่สุดในโลก จึงต้องตามมาพิสูจน์

นายอำเภอกับคณะกรรมการศาลเจ้าพ่อท้าวอู่ทอง แถลงข่าว

            นายไพฑูรย์ กล่าวว่า อันเนื่องมาจากวันที่ 13 พฤษภาคม 2509 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ได้เสด็จมาทรงเปิดพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติอู่ทอง ชาวอำเภออู่ทองจึงได้ร่วมกันสถาปนางาน “วันเสด็จอู่ทอง ครบรอบ 47 ปี” โดยความร่วมมือของ องค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเมืองโบราณอู่ทอง(สพพ.7) และเทศบาลตำบลท้าวอู่ทอง สนับสนุนงบประมาณและร่วมจัด

นุ่งโจงสวมเสื้อคอกว้าง กางร่มสมวัย

ชุดไทยรัตนโกสินทร์

              องค์การบริหารส่วนตำบล เทศบาล ในพื้นที่เมืองอู่ทองให้ความร่วมมือและสนับสนุนขนเกิดเป็นขบวนแห่แหนกลุ่มชาติพันธุ์อันหลากหลายในเมืองโบราณแห่งนี้   

              โดยมีกิจกรรมสำคัญๆดังนี้คือ เปิดพิธีงานวันเสด็จอู่ทองครบรอบปีที่ 47 ณ ลานหน้าพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติอู่ทอง โดย ฯพณฯ บรรหาร ศิลปะอาชา นายกรัฐมนตรีคนที่ 21  กาแข่งขันเดินวิ่งการกุศล 2,500 คน จากวัดเขาพระศรีสรรเพชญารามถึงพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติอู่ทอง ระยะทาง 3 กม. การจัดนิทรรศการเทิดพระเกียรติ การเสวนาเรื่องเมืองโบราณอู่ทอง การปลูกต้นสักและต้นตะเคียนทอง การถวายเครื่องสักการะเจ้าพ่อพระยาจักร

สนุกอ๊ะ

สาวงามจ้ำม้ำน่ารักๆ

           ชมขบวนแห่อันยิ่งใหญ่และอลังการสุดสุดของการแห่เฉลิมฉลองเมืองโบราณอู่ทอง ขบวนแห่เครื่องสักการะเจ้าพ่อพระยาจักร ขบวนแห่ของชาติพันธุ์ของเมืองอู่ทอง ขบวนแห่รถยนต์และจักรยานโบราณ และที่ประกาศความยิ่งใหญ่อลังการที่สุด  ขบวนแห่หัวโตกลองยาว 15 ขบวน ซึ่งจะประกอบด้วยหัวโต 160 หัวโต

สาวงามไทยเวียง(จันทน์)

              ขบวนแห่กลุ่มชาติพันธุ์เมืองอู่ทองประกอบด้วย พี่น้องไทยอู่ทอง ไทยทรงดำ ไทยเชื้อสายจีน ไทยลาวเวียง ฯลฯ โดยสำแดงด้วยวัฒนธรรมการแต่งกาย เสื้อผ้า เครื่องดนตรี เช่นไทยทรงดำหรือลาวโซ่งก็จะสวมชุประจำเผ่าพันธุ์อันเป็นวัฒนธรรมการแต่งกายของเขา หรือไทยลาวเวียงก็จะโดเด่นที่วัฒนธรรมศิลปะการแสดงของแคนและหมอรำ เป็นต้น

นางสาวศาลเจ้าพ่อท้าวอู่ทอง

ชาติพันธุ์ไทยเชื่อสายจีนงามๆ

              ความวิจิตรตระการตาของแต่ละขบวนล้วนงดงาม มีชีวิตชีวา ใบหน้าของผู้ร่วมงานยิ้มแย้มแจ่มใสเต็มใจและภาคภูมิ เป็นการลงทุนเรื่องเสื้อผ้าเครื่องนุ่งห่มไม่ใช่เงินน้อยๆ หากคิดรวมกันทั้งหมดเป็นเม็ดเงินลงทุนก้อนโต แต่เพื่อบ้านเกิดเมืองนอน อู่ทอง ทุกชนเผ่าจึงร่วมเสียสละอย่างพรักพร้อม  เป็นการแสดงความสามัคคีของเมืองโบราณอู่ทองที่น่าชื่นชม      

      

     

หัวโตสาวงามบั๊มกันตลอดทาง

          ท้ายขบวนแห่ของแต่ละชาติพันธุ์ มีขบวนแห่ของหัวโตตามมาด้วยความสนุกสนาน ขบวนสนุกสนานของเหล่ามนุษย์ค้างคาว การ์ตูนแมวหมาร่าเริง หัวโตล้อเลียนการเมือง หัวโตตลกขบขัน การ์ตูนวัฒนธรรมทรงผมของเด็กผมแกละ ผมก๊ก และเด็กผมเปีย ตลอดระยะทางที่แห่แหน แต่ละตัวหัวโตต้องแบกหัวหนักและเต้นแสนเหนื่อย ก็ยอมทน

หัวโตล้อเลียนการเมือง

หัวโตไทยทรงดำ

                  ตำนานผีตาโขนเริ่มต้นจากซึ้งนึ่งข้าวทาด้วยขี้หมิ่น (เขม่าดินหม้อ) จนพัฒนาการเป็นผีตาโขนแสนสวยและอัศจรรย์ ตำนานหัวโตอาจจะเริ่มต้นเป็นเอกลักษณ์ของเมืองโบราณอู่ทอง แต่เริ่มต้นวันนี้วิจิตรอลังการ สวยงาม ยิ่งใหญ่     สมกับเป็นศิลปะจากฝีมือของอาจารย์พิสิทธิ์ ลีรัตนานุรัตน์ โทร.081-8379383 ผู้ซึ่งให้คำตอบว่า

                 “ถ้าจะทำก็ขออิสระในการวางกรอบแนวคิดการดำเนินการหัวโต”

                  ผมเป็นคนช่างสังเกต ผมไม่เห็นขบวนแห่ “หัวโตขุนช้างขุนแผน” อันเป็นตำนานที่เล่าขานกันมาแต่โบราณนานมา จนเชื่อกันว่า เรื่องราวต่างๆในเสภาขุนช้างขุนแผนนั้นเกิดขึ้นจริงบนแผ่นดินสุพรรณบุรี แม้จะไม่ใช่ที่อู่ทองแต่ก็ใกล้เคียงจนแยกแยะได้ยาก ถ้าเป็นไปได้ผมก็อยากจะขอให้จินตนาการเรื่องขุนช้างขุนแผนเข้าไปด้วย

                  โดยเฉพาะ หัวโต ครอบครัว ท่านนายกรัฐมนตรีคนที่ 21 ซึ่งเป็นตำนานเมืองสุพรรณบุรี หรือมังกรสุพรรณบุรี

 

หัวโตตลกโปกฮา

หัวโตมนุษย์ค้างคาว

หัวโตผมแกละกับหัวโตผมก๊ก

หัวโตตลกๆ เต้นกันมันหยดติ๋งๆๆ

ชาติพันธุ์นี้มีแต่สนุกสนาน

ชาติพันธุ์นี้มีแต่งามๆ