หน้าแรก
เว็บบอร์ด
บทความ
รวมรูปภาพ
ติดต่อเรา
ข่าวสาร
เมืองลี้ ลำพูน 5. ประเพณีการแห่ครัวตานหลวง
โดย ธงชัย เปาอินทร์ เรื่อง/ภาพ+จันทร์แรม ท้วมเนตร
ผมเดินทางกลับไปเมืองลี้ ลำพูน อีกครั้ง เมื่อถึงวันสำคัญทางพุทธศาสนา วันขึ้น 15 ค่ำเดือน 6 ตรงกับวันวิสาขบูชา ซึ่งเป็นวันที่ พระพุทธเจ้าทรงประสูติ ตรัสรู้ และปรินิพพาน บรรดาพุทธศาสนิกชนจะร่วมใจกันทำบุญกันทั่วโลก แต่ที่วัดพระพุทธบาทห้วยต้ม จัดกัน 5 วัน เฉลิมฉลองด้วยพิธีกรรมทางสงฆ์ ทำบุญตักบาตรตามประเพณีแต่ละท้องถิ่น เปลี่ยนผ้าครูบาวงศ์ และที่ขาดไม่ได้ การแห่ครัวตานหลวง ต้นบุญที่แปลกแตกต่างไปจากถิ่นอื่นๆ
แต่ผมตัดสินใจไปร่วมงานบุญใหญ่ในวันที่4 คือวันที่ 16 พฤษภาคม 2557 ตรงกับวันแรม 3 ค่ำเดือน 6 เพื่อบันทึกภาพและเรื่องราวของพี่น้องชาวพุทธกะเหรี่ยง ศรัทธามหากุศลที่ผมได้พบเห็น ตื่นเต้น ตะลึงลานกับผู้คนชนเผ่าที่แต่งแต้มสีสันกันด้วยเสื้อผ้าหลากสี แค่ศรัทธาวัดพระพุทธบาทห้วยต้มก็นับพันคน แต่พี่น้องชาวกะเหรี่ยงจากทั่วประเทศไทยแห่แหนกันมาที่นี่ นับหมื่น อลังการงานบุญ
ภายในวัดพระพุทธบาทห้วยต้ม คลาคล่ำไปด้วยสีสันสวยงามของเครื่องแต่งกายของหญิงชาย เด็กหญิงและเด็กชาย ใบหน้าของแต่ละคนยิ้มแย้มแจ่มใส เป็นพลังศรัทธาที่ตั้งใจมาร่วมงานทุกวันพระใหญ่ขึ้น 15 ค่ำ ยิ่งเดือนนี้เป็นวันขึ้น 15 ค่ำที่ตรงกับวันวิสาขบูชา ถือกันว่า สำคัญที่สุดในรอบปีด้วยแล้ว พุทธศาสนิกชนคนกะเหรี่ยงขาดงานมาวัดจริงๆ
ในระเบียงแก้วของวัด มีครัวทานให้พี่น้องกะเหรี่ยงได้กินอาหารหวานคาวจนอิ่มหมีพีมันทุกคน จะเลือกกินอะไรก็เดินดูเอา ไปยืนอยู่หน้าอาหารชนิดไหน ก็จะได้อาหารชนิดนั้นไปกิน ไม่มีโต๊ะเก้าอี้ให้นั่งหรู แต่เลือกนั่งกันตามหมู่เหล่าเถากอ นั่งกับพื้น นั่งบันได นั่งซุ้มใต้ต้นไม้ ใครคนไหนยังไม่อิ่มก็ลุกไปเดินหาเอามากินได้เพิ่ม เป็นโรงทานที่พร้อมบริการคนมาทำบุญ
ลานหน้าอุโบสถวัดพระพุทธบาทห้วยต้ม มีต้นธงครัวตานหลวงตั้งอวดอยู่อย่างสวยงาม ครัวตานที่พี่น้องพุทธศาสนิกชนหอบหิ้วมาร่วมผูกติดกับเสาต้นธงมากมายหลากหลายชนิด รองเท้าฟองน้ำ ถุงหอมแดง-กระเทียม ผงซักฟอก สบู่ ยาสีฟัน สารพัดสารพันที่แต่ละคนนำมาเพื่อถวายเป็นทานให้พระสงค์ได้ใช้ เครื่องอุปโภคและบริโภค
ต้นธงสร้างเป็นรูปสามเหลี่ยม สูงเท่าองค์เจดีย์ ถือว่าแต่ละต้นธงเป็นกองกฐินหลวง มีทั้งหมด 12 กอง ใช้คนหามแห่กองละ 50 คน เป็นผ้าห่มเจดีย์พระธาตุศรีเวียงชัย 1 ผืนยาว 75 เมตร สีเหลืองทองอร่ามงามตา ผ้าหลากสีห่มเจดีย์ ระยะทางการแห่จากวัดพระพุทธบาทห้วยต้มไปถึงพระธาตุศรีเวียงชัยแล้วแห่กลับรวม 6 กิโลเมตร ศรัทธาชาวกะเหรี่ยงพุทธร่วมขบวนนับหมื่นคน เสียดายที่หามุมสูงถ่ายภาพไม่ได้
ในการเตรียมการสร้างต้นธงครัวตานหลวงนี้เป็นการร่วมกันสามัคคีสร้าง แก้ปัญหาที่เกิดขึ้นและจะเกิดขึ้นด้วยสติปัญญา ให้ความเคารพในความคิดของแต่ละคนอย่างมีสัมมาคารวะ ร่วมพลังกันตลอดงาน 5 วันอย่างเข้มแข็ง กะเหรี่ยงพุทธจากหลายท้องถิ่นเดินทางมาร่วมงาน บางกล่มมาจากแม่สอด จังหวัดตาก บางกลุ่มมาจากแม่เสรียง จังหวัดแม่ฮ่องสอน ซึ่งอาจจะแตกแยกขยายครอบครัวไปตามที่ทำกิน
การถวายครัวตานหลวง ถือเป็นมหาบุญกุศลสำคัญหนึ่งของพี่น้องกะเหรี่ยงเมืองลี้ แต่ละคนจะทำบุญและให้ทานไปในคราวเดียวกัน มีเงินถวายเงิน มีจตุปัจจัยไทยทานก็ถวายไป ไม่มีข้อกำหนดใด บางคนไม่ได้เตรียมอะไรมาถวายก็ถวายด้วยเงิน ส่วนจะมากจะน้อยไม่มีการกะเกณฑ์ แล้วแต่ความศรัทธาหรือฐานะแต่ละคน บอกตามตรงผมไปร่วมงานบุญวัดพุทธบาทห้วยต้ม ผมดูไม่ออกว่าใครรวยใครจน ทุกคนดูเสมอกัน
ช่วงบ่ายได้เวลาการแห่ครัวตานหลวงจากอุโบสถวัดห้วยต้มไปยังพระธาตุศรีเวียงชัย พี่น้องกะเหรี่ยงเดินตามเป็นระยะทางไกลนับพันนับหมื่นคน มีทั้งคนแก่คนเฒ่า หนุ่มสาว และเยาวชนน้อยๆ เมื่อถึงพระธาตุศรีเวียงชัยได้หยุดตั้งแล้วให้ศรัทธานำผ้าห่มพระธาตุสีเหลืองทองผืนยาวไปเวียนรอบพระธาตุ แล้วสามเณรนำขึ้นไปผูกไว้ การห่มผ้าพระธาตุถือเป็นมหากุศลหนึ่ง
พระมหาเจดีย์ศรีเวียงชัย เริ่มก่อสร้างด้วยดำริของครูบาชัยยะวงศาพัฒนา เมื่อปีพ.ศ.2538 แต่พระคุณท่านได้ละสังขารไปเมื่อปีพ.ศ.2543 แต่การก่อสร้างยังคงดำเนินต่อไปด้วยพลังศรัทธาจากญาติโยม เสร็จเมื่อปีพ.ศ.2549 พระมหาธาตุเจดีย์ศรีเวียงชัย สร้างด้วยศิลปะล้านนา ก่อสร้างด้วยศิลาแลงทั้งองค์ เนื่องจากเป็นวัสดุที่หาได้ตามธรรมชาติของพื้นที่ของเมืองลี้ ฉาบปูน ลงรักทาสีทองทั้งองค์ ฐานกว้าง 40x40 เมตร สูงสุดยอด 64.39 เมตร พื้นที่รอบองค์พระมหาเจดีย์ 6 ไร่เศษๆ
หลวงปู่ครูบาชัยยะวงศาพัฒนา หวังว่าจะมีพระมหาเจดีย์เป็นเครื่องหมายของการตรัสรู้โปรดเวไนยสัตว์ของพระพุทธเจ้าทั้ง ๕ พระองค์ (พระพุทธเจ้ากกุสันธะ, พระพุทธเจ้าโกนาคมนะ,พระพุทธเจ้ากัสสปะ,พระพุทธเจ้าโคตมะองค์ปัจจุบันและพระศรีอริยเมตไตรย์พระพุทธเจ้าที่จะมาตรัสรู้ในอนาคต วันนี้ เมื่อเดินทางไปที่ หมู่ 9 ตำบลนาทราย อำเภอลี้ จังหวัดลำพูน จะได้เห็นพระมหาเจดีย์โดดเด่นเป็นสง่ากลางเนินเขาช่างงดงาม
สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปรินายก ประทานนามพระมหาเจดีย์นี้ว่า พระมหาธาตุเจดีย์ศรีเวียงชัย
ขบวนแห่ต้นธงครัวตานหลวงยังเดินต่อไปจนวนกลับไปยังหน้าพระอุโบสถวัดห้วยต้ม ผ้าห่มเจดีย์สีสันสวยงามถูกนำไปห่ม และครัวตานต่างๆถวายเป็นจตุปัจจัยไทยทานแก่พระสงฆ์ใช้ประโยชน์ พิธีกรรมหลังจากนั้นคือการรับศีลรับพรใส่เกล้ากันตามประเพณีดีงาม ผมพยายามเดินตามไปถ่ายรูปกันจนเหนื่อยอ่อน ได้ภาพมาอวดความอลังการเพียงเท่านี้
ผมชอบที่ได้เห็นพลังพุทธศาสนาจากกะเหรี่ยงที่ศรัทธาแห่แหนกันมาจากทั่วทิศ เพื่อมาร่วมงานครัวตานหลวง เสื้อผ้าเครื่องนุ่งห่มสวยตระการตา แววตาบนใบหน้าอิ่มเอิบไปด้วยบุญบารมี ความสุขฉาบไปทั่ว ความยิ่งใหญ่ของมวลมหาประชาชนคนพุทธกะเหรี่ยง เหนือความคาดฝัน ความสามัคคีนั้นมีพลัง สาธุ ที่ได้มาร่วมงานนี้ เป็นครั้งหนึ่งในชีวิตที่ทรงคุณค่า ควรแก่การจดจำ
ขอขอบคุณคุณจันทร์แรม ท้วมเนตร คนเมืองลี้ โทร.081-4734153 ที่เมตตาพาไปจนได้ภาพความงดงาม ธรรมะกระจาย ได้ประโยชน์ต่อทั้งเว็บไซต์และการประชาสัมพันธ์เมืองลี้ มีดีมากมาย พระธาตุมากหลาย พุทธศาสนาสถานมากมี เช่นวัดบ้านปาง วัดบ้านเกิดครูบาศรีวิชัย วัดพระธาตุห้าดวง วัดครูบาขาวปี๋ เกจิดังตำนานน่าสนใจ วัดพระธาตุดวงเดียว ฯลฯ ผมจ่ายค่าน้ำมัน 3 วัน 2 คืน ไปแค่ 3,000 บาท เที่ยวจนทั่วเมืองลี้มีเรื่องราวเยอะจริงๆ
