วิถีชีวิต:เส้นทางของสามพรานโมเดล

   เส้นทางของ สามพรานโมเดล    

แหล่งเรียนรู้เรื่องผักปลอดสารพิษ

และสังคมสุขใจ

คุณอรุษ นวราช เลขาธิการมูลนิธิสังคมสุขใจ

             โครงการ "สามพรานโมเดล สนับสนุนโดย สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ สสส. สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) เกิดจากแนวคิดของ คุณอรุษ นวราช  ผู้บริหารโรงแรม    สามพรานริเวอร์ไซต์ หรือสวนสามพราน  ที่อยากได้ผัก ผลไม้ ที่เป็นอินทรีย์  บริการกับลูกค้าที่มาใช้บริการ  โดยในปี 2553  จึงเริ่มต้นด้วยการปลูกผักอินทรีย์ ใน  พื้นที่ 30  ไร่ตรงข้ามฝั่งแม่น้ำของสามพราน   ริเวอร์ไซด์ เพื่อใช้เป็นวัตถุดิบตามห้องอาหารของโรงแรม แต่ก็ยังไม่เพียงพอ ต่อมามีเกษตรกรบางส่วน ในพื้นที่ใกล้เคียงต้องการจะปรับเปลี่ยนการทำเกษตรแบบเคมีมาสู่อินทรีย์ แต่ยังขาดองค์ความรู้ และ  ที่สำคัญที่สุดคือตลาด จึงเข้ามาร่วมกับสามพรานริเวอร์ไซด์ เกิดขึ้นเป็นกลุ่มธุรกิจเชิงคุณค่าสามพราน

คุณศรายุทธ สิมะดำรงค์

นักวิชาการจากสาธารณะสุขจังหวัดนครปฐม ผู้ชี้ช่องให้สังคมปลอดสารพิษ

             ในช่วงเริ่มต้นของการทำโครงการ  เกษตรกรส่วนใหญ่ไม่อยากเปลี่ยนเป็นระบบอินทรีย์ เพราะ        คิดว่าทำยากให้ผลผลิตน้อย และไม่มีตลาดรองรับ ดังนั้น ทางสามพรานริเวอร์ไซต์ หรือสวนสามพราน      จึงเริ่มทำตลาดทางเลือกให้กับเกษตรกร คือ ตลาดสุขใจ ในพื้นที่กว่า 2 ไร่ ให้เกษตรกรนำผลผลิตอินทรีย์ และผักปลอดสารพิษมาจำหน่ายตรงถึงมือผู้ซื้อ   โดยทางสวนสามพราน จัดหาผู้เชี่ยวชาญและเครื่องมือ มาสุ่มตรวจคุณภาพพืชผักของเกษตรกรทุกสัปดาห์ ว่ามีสารเคมีตกค้างหรือไม่  ทำให้ผู้บริโภคมีความมั่นใจ  นอกจากนี้ทางโรงแรมสามพรานริเวอร์ไซต์ ยังรับซื้อผลผลิตจากเกษตรกร โดยมีการประกันราคาให้ด้วย

นางประหยัด ปานเจริญ เกษตรกรกลุ่มบางช้าง ผู้สู้เพื่อการปลูกผักปลอดสารพิษ

            จากการเริ่มต้นในการเปลี่ยนแปลง สามารถสร้างความมั่นคงเป็นตลาดทางเลือกให้เกษตรกรได้ นำไปสู่การขยายผล ซึ่งคุณอรุษกล่าวว่า หากจะทำในเรื่องนี้ให้สำเร็จต้องอาศัยเครือข่ายมาช่วยกัน และสวนสามพรานก็จะต้องทำตนเป็นตัวอย่าง  จึงจะสามารถทำหน้าที่เป็นพี่เลี้ยงช่วยเหลือให้คำแนะนำ   กับเกษตรกรได้ ภายในสวนสามพรานจะมีการนำระบบเกษตรอินทรีย์มาใช้ในสวนสามพรานทั้งหมด  รวมถึงมีการพัฒนาพื้นที่ของโรงแรมที่อยู่ติดริมแม่น้ำอีกฝั่งให้เป็นสวนเกษตรอินทรีย์ มีการปลูกผัก ปลูกข้าว  ขณะที่ในโรงแรมมีการพัฒนาเมนูอินทรีย์มาบริการลูกค้า และมีจุดจำหน่ายผลผลิตอินทรีย์ภายในโรงแรมด้วย โดยในปี 2556 สวนสามพรานและเกษตรกรนำร่องหลายคน ได้รับการรับรองมาตรฐานอินทรีย์สากล(IFOAM)

ดร.ง่ายงาม ประจวบวัน จากภาควิชาวิศวกรรมศาสตร์ ม.เกษตร กำแพงแสน ร่วมงานด้วยความเต็มใจ

            ในด้านการสนับสนุนในการทำเกษตรแบบอินทรีย์ มุ่งเน้นให้เกษตรกรเปลี่ยนวิถีชีวิต จากการใช้สารเคมีมาเป็นอินทรีย์  ซึ่งไม่ใช่เรื่องง่ายนัก จึงมีการลงพื้นที่อย่างต่อเนื่อง ทั้งไปเยี่ยม ให้คำปรึกษา เชิญชวนมาร่วมประชุมกลุ่ม  ตลอดจนสนับสนุนการรวมกลุ่ม ช่วยเหลือกัน เช่น ลดต้นทุนในการทำปุ๋ย  การทำน้ำหมัก รวมถึงการรวบรวมสินค้าไปส่งขาย  และพัฒนาการจดบันทึกการทำเกษตรอินทรีย์  เพื่อก้าวไปสู่การพัฒนาแปลงปลูกให้ได้มาตรฐาน ซึ่งคาดว่าปีนี้ จะมีเกษตรกรในโครงการฯ ได้รับรองมาตรฐานอินทรีย์สากล ( IFOAM - International Federation of Organic Agriculture Movements ประมาณ     30 ราย

คณะนักวิชาการ และผู้ชำนาญการผักปลอดสารพิษ

              จากความสำเร็จภายใต้โครงการดังกล่าว ทางสามพรานร่วมกับภาคีนำไปขยายผลต่อ ด้วยการจัดตลาดนัดสุขใจสัญจร  โดยให้เกษตรกรในเครือข่ายนำพืชผักผลไม้อินทรีย์ ไปออกร้านจำหน่ายตามหน่วยงานหรือองค์กร ย่านธุรกิจใหญ่ๆ ในกรุงเทพ เพื่อตอบสนองความต้องการของคนเมืองที่รักสุขภาพ ได้เลือกซื้อสินค้าจากเกษตรกรโดยตรง ซึ่งจัดไปแล้ว 2 ครั้งที่อาคารไทยพาณิชย์ ปาร์ค พลาซ่า ประสบความสำเร็จ ได้รับการตอบรับเป็นอย่างดี เกษตรกรขายสินค้าหมดภายใน 2 ชั่วโมง

พิธีกรคนสำคัญ อาจารย์ ถวัลย์ ไชยรัตน์ 

                ปัจจุบัน ภายใต้ มูลนิธิสังคมสุขใจ   การพัฒนาห่วงโซ่อุปทานอินทรีย์  ด้วยสามพรานโมเดล ยังคงเดินหน้า และพร้อมเป็นบทเรียน เป็นกรณีศึกษา เพื่อการขยายผล และต่อยอดให้กับหน่วยงานที่สนใจมาร่วมเป็นเครือข่าย    โดยสามารถสอบถามข้อมูลเพิ่มเติม ได้ที่ คุณสุทิศ จิราวุฒิพงศ์ ผู้จัดการโครงการ   สามพรานโมเดล หมายเลขโทรศัพท์ 081-668-2165

บ้านดินในสวนสามพราน

************************************************************