หน้าแรก
เว็บบอร์ด
บทความ
รวมรูปภาพ
ติดต่อเรา
ข่าวสาร
กวาดยา:ภูมิปัญญาไทย
โดย ป่าน ศรนารายณ์ เรื่อง-ภาพ
คุณยายชูชีพ กวาดยาตามภูมิปัญญาที่สืบทอดกันมานาน
ป่านจำได้ติดตาเมื่อแม่พาไปหายายอิ้งซึ่งเป็นทั้งหมอตำแยและหมอกวาดยาเด็กๆ ประจำหมู่บ้าน ป่านไม่รู้หรอกว่าตัวเองเป็นอะไร แต่แม่รู้ แล้วแม่ก็จูงไปเพื่อกวาดยา
"นังหนูมันมีตุ่มขึ้นในคอ ไอแค๊กๆ แม่อิ้งดูให้ทีเถอะจ้ะ" เสียงแม่พูดเชิงขอร้อง
"มานี่นังหนู" แล้วยายอิ้งก็เอื้อมมือมาดึงแขนป่านให้เข้าไปชิดตัวด้วยท่าทีอบอุ่น
"เอ้า อ้าปากให้ยายดูซิคนสวยของยาย" ยายอิ้งพูดเสียงเบาหวิว ป่านอ้าปากจนกว้างสุดๆ
"เป็นตุ่มอย่างแม่ว่า เดี๋ยวกวาดยาให้"
ยายอิ้งหันไปพูดกับแม่แล้วหันไปคว้าฝาละมีดินเผา(ฝาปิดหม้อดิน) พร้อมกับหยิบเกลือเม็ดฝนกับฝาละมีแกะเปลือกกระเทียมสดกลีบหนึ่งฝนตามไปจนหมดครึ่งกลีบ เหยาะน้ำฝนลงไปนิดๆพอหมาดๆ แล้วยายอิ้งก็ใช้นิ้มชี้กวาดยาบนฝาละมี หันกลับมาอีกที บอกให้ป่านอ้าปากกว้างๆ แล้วก็ใช้นิ้วชี้ที่มีเกลือและกระเทียมลงไปในคอ กระพุ้งแก้ม ซอกเหงือก ใต้ลิ้น บนลิ้น กว้านลึกจนถึงกระเดือก ป่านไอด้วยสำลักดังฟิ๊ด ฟิ๊ด แล้วยายก็ลูบแก้มป่าน
"เอ้า เพี้ยง หายๆ กินข้าวได้ ตุ่มในคอจะยุบไปเอง" แม่ลาจากยายอิ้งพร้อมป่าน
"หวัดดียายเสียซิลูก"
แม่ร้องบอก ป่านเด็กดีน่ารักยกมือไหว้งดงาม อีกสองวัน ป่านก็หยุดไอ แล้วก็กินข้าวได้เหมือนเดิม
ป่านคิดถึงเรื่องนี้เมื่อได้เห็นยายชูชีพ บ้านคลองตาคต อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี สตรีสูงอายุผู้เต็มเปี่ยมไปด้วยความรอบรู้ ใช่แล้วยายชูชีพเป็นหมอกวาดยาประจำหมู่บ้านคนหนึ่ง ลูกเล็กเด็กแดงเจ็บป่วยไข้อะไรก็พากันมาหา แม่กระเตงมาให้กวาดยา ยายจูงมาก็มี เครื่องเคราก็เหมือนๆกับที่ยายอิ้งใช้กับป่าน ฝาละมีหม้อดิน 1 ฝา เกลือเม็ดใส่กล่องเล็กๆวางไว้ใกล้ๆ น้ำสะอาดขวดหนึ่ง กระเทียมทั้งเปลือก
นังหนูในภาพยังอายุเพียง 7 เดือน น่ารักน่าชัง ยายอุ้มมาให้ยายชีพเพื่อให้ช่วยกวาดยา พอยายชีพใช้นิ้วล้วงไปในปากและคอก็รู้ว่ามีตุ่มขึ้นเต็มไปหมด แล้วยายชีพก็ฝนเกลือเม็ดและกระเทียมแกะกลีบ หยอดน้ำลงไปพอหมาดๆ ใช้นิ้วประคองเครื่องยาสมุนไพรใกล้ตัวบนนิ้วชี้ แล้วก็ล้วงๆควักๆในคอนังหนู หน้าตานังหนูเหยเกท่าจะเค็มเกลือ และเผ็ดจากรสชาติแสบๆของกระเทียม
"เอ้า เพี้ยง หายเนาะ" ยายชีพพูดคล้ายๆกับยายอิ้ง แล้วก็หอมแก้มนังหนูน่ารักฟอดใหญ่ก่อนส่งคืนให้กับยายของนังหนู
"ยายชีพ เป็นตุ่มในคอใช้เกลือกับกระเทียมแค่นี้หายหรือ" ป่านถามเบาๆ
"หาย กระเทียมกับเกลือจะไปฆ่าเชื้อโรคในคอ ตุ่มจะยุบไป"
กระเทียมเป็นสมุนไพรใกล้ตัวที่กินกันอยู่แทบทุกมื้อ เกลืออาจจะไม่ค่อยได้กินกันแล้วเพราะว่าใช้น้ำปลาและผงปรุงรสแทน มิน่าคนไทยจึงปรุงอาหารด้วยกระเทียมเป็นส่วนประกอบมากมายหลายชนิด กระเทียมมีสารชื่อ เอ็นไซม์อัลลิแนส(allinase) ทำให้มีกลิ่นฉุนและเผ็ด ให้น้ำมันหอมระเหยชื่อ อัลลิซิน(allicin) เอากระเทียมสดมากลั่นไอน้ำจะได้น้ำมันกระเทียม(Garlic oil) นอกจากนี้ยังมีอีกหลายสรรพคุณ เช่น ขับเหงื่อ ขับเสมหะ ขับลมในกระเพาะอาหาร รักษาแผลสด แผลเป็นหนอง กลากเกลื้อน น้ำกัดเท้า เชื้อราในช่องคลอด ลดอาการปวดฟัน น้ำกระเทียมหยอดหูแก้หูตึง หูอื้ โอยสารพัดประโยชน์
นี่แหละค่ะ ภูมิปัญญาไทยที่ทำกันมานานแสนนาน แม้จะไม่ได้เรียนวิชาการแพทย์ใดๆ แต่ก็รู้ด้วยการสืบทอดกันต่อๆมา อันเป็นภูมิปัญญาที่ทรงคุณค่า ไม่งั้นป่านก็อาจจะไม่อ้วนท้วนอย่างทุกวันนี้แน่ อาจเป็นไข้ เป็นโรคสารพัด เพราะว่ายายอิ้งกับภูมิปัญญาท้องถิ่น เช่นเดียวกับนังหนูในรูปที่จะเติบโตเป็นสาวน้อยที่มีร่างกายแข็งแรงในวันหน้า ชิมิ ชิมิ