วัดบ่อแก้ว ต.บ่อแก้ว อ.นาหมื่น จ.น่าน

วัดบ่อแก้ว ต.บ่อแก้ว อ.นาหมื่น จ.น่าน

โดย ธงชัย เปาอินทร์ เรื่อง-ภาพ

            รูปพรรณสัณฐานของจังหวัดน่าน ยาวรีจากเหนือจรดใต้ จากต้นน้ำน่านอำเภอเฉลิมพระเกียรติไล่เรียงลงมายังอำเภอทุ่งช้าง เชียงกลาง บ่อเกลือ ปัว ท่าวังผา บ้านหลวง เมือง  ภูเพียง  แม่จริม  เวียงสา  นาน้อย  และสิ้นสุดที่หมู่บ้านประมงปากนาย อำเภอนาหมื่น ต้นธารทะเลสาปแสนงามนามสิริกิตติ์ แล้วไหลผ่านไปยังจังหวัดอุตรดิตถ์และพิษณุโลก นั้น

            พงศาวดารเมืองน่านกล่าวว่า บ้านหลักหมื่นมีเสาไม้แก่นขนาด 10x10 นิ้ว ยาว 3 เมตร เป็นเสาประธานปักอยู่ รายล้อมด้วยเสาบริวารอีก 5 ต้นมีขนาด 5x5 นิ้วยาว 1.50 เมตร  แต่กาลเวลาทำให้เสาหลักเมืองบ้านหลักหมื่นผุกร่อนเสื่อมสภาพลงไป

            ในปีพ.ศ.2390 อยู่ในรัชสมัยพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 บ้านเมืองหิน มีวัดเก่าแก่ชื่อว่าวัดศรีมาราม เนื้อที่วัดเพียง 2-1-90 ไร่  ต่อมาได้วิสุงคามสีมาเมื่อปีพ.ศ.2505  ตำนานเล่าสืบต่อกันมาว่า ด้านหลังวัดมีบ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์อยู่บ่อหนึ่ง ซึ่งเกิดอภินิหารปรากฏว่า มีดวงแก้วสุกใสเคลื่อนย้ายองค์จากบ่อน้ำดังกล่าว ต่อมาชาวบ้านได้สร้างเจดีย์ครอบบ่อน้ำดังกล่าวไว้

             ชาวบ้านจึงเปลี่ยนชื่อวัดและหมู่บ้านเป็นวัดบ่อแก้วและบ้านบ่อแก้วตั้งแต่นั้นมา  นอกจากนั้น ยังมีตำนานเล่าขานกันว่า ตากับยายสองสามีภรรยาไปทำไร่ปลายดอยแล้วขุดไปกระทบเอาสิ่งหนึ่ง จึงขุดขึ้นมาปรากฏว่าเป็นพระแก้วสุกใส สูงเพียง 1 คืบ ปางประทับยืนอุ้มบาตร จึงได้นำมาประดิษฐานไว้ยังอุโบสถของวัด

             แต่เมื่อชาวบ้านเล่าขานกันว่า พระเจ้าแก้วองค์นี้สัญจรไปปรากฏยังที่ต่าง ๆอย่างไม่นิ่งสนิท จึงได้สร้างฐานชุกชีประดิษฐานองค์พระเจ้าแก้ว นั่นเองจึงสถิตแต่ในอุโบสถวัดศรีมาราม ด้วยปัจจัยเหตุเหล่านั้นทำให้ชาวบ้านเปลี่ยนชื่อวัดและหมู่บ้านว่า วัดบ่อแก้ว และบ้านบ่อแก้ว ตรายบเท่าทุกวันนี้

             เดิมทีเดียว อุโบสถวัดศรีมารามนั้นสร้างด้วยเสาไม้แก่นขนาดใหญ่ หลังคามุงด้วยแป้นเกล็ด กาลเวลาทให้อายุขัยไม้หมดสภาพไป จึงมีการบูรณปฏิสังขรณ์อุโบสถเป็นการก่ออิฐถือปูนเหมือนวัดทั่วๆไป จนถึงปีพ.ศ.2556 จึงมีการบูรณะอุโบสถครั้งใหญ่อีกครั้ง ด้วยฝีมือช่างจากจังหวัดเชียงราย ประกอบปูนปั้นภาคพิสดารจนสวยงามผิดไปจากเดิม

             นั่นคือวัดบ่อแก้ว ตำบลบ่อแก้ว อำเภอนาน้อยจังหวัดน่าน  ริมถนนสาย 1026 เวียงสา-นาน้อย-นาหมื่น

             ต่อมา วันที่ 9 ตุลาคม พ.ศ.2521 กระทรวงมหาดไทยประกาศให้ตั้งเป็นกิ่งอำเภอ  ด้วยการแยกตำบล บ่อแก้ว นาทะนุง และเมืองลี จากอำเภอนาน้อย แล้วตั้งชื่อกิ่งอำเภอใหม่ว่า กิ่งอำเภอนาหมื่น   และต่อมา วันที่ 4 กรกฎาคม พงศ.2537  กระทรวงมหาดไทยเสนอให้คณะรัฐมนตรีตราพระราชกฤษฎีกายกฐานะเป็นอำเภอนาหมื่น  กลายเป็นอำเภอสุดท้ายปลายติ่งจังหวัดน่านตราบทุกวันนี้

            เสาหลักหมื่นได้ถูกเคลื่อนย้ายไปสร้างเป็นเสาหลักหมื่น ใกล้ที่ว่าการอำเภอนาหมื่น มีการบวงสรวงตามประเพณีและความเชื่อ เป็นที่เคารพกราบไหว้ด้วยว่า มีความศักดิ์สิทธิ์ ขอสิ่งใดได้ดังปรารถนาในสิ่งนั้น  หากไปเที่ยวกราบไหว้พระเจ้าแก้ววัดบ่อแก้วแล้ว ควรที่จะเลยไปกราบไหว้เสาหลักหมื่นศักดิ์สิทธิ์ด้วย

            จบลงที่ เดินทางไปยังหมู่บ้านประมงปากนาย เพื่อรับประทานอาหารปลาน้ำจืดจากทะเลสาบเหนือเขื่อนสิริกิตติ์ อันแสนจะงดงามและสดชื่นเป็นที่ประทับใจยิ่ง  วัดบ่อแก้ว ตั้งอยู่เลขที่ 129 ม.5 บ้านบ่อแก้ว ต.บ่อแก้ว อ.นาหมื่น จ.น่าน 55180 โทร.054-787-037 เจ้าอาวาส ท่านพระครูสิรินันทคุณ

            การเดินทางจากกรุงเทพ(11)ถึงจังหวัดแพร่ แล้วเดินทางต่อด้วยถนนสาย 101 ถึง อ.เวียงสาแยกไปตามถนนสาย อ.เวียงสา ระยะทาง 22.5 กม.ถึงบ้านกิตตินันท์ หุบเขาห้วยสามสบ มีที่พักแรม (โทร.081-9416364)  เช้ามืดไปชมทะเลหมอกดอยเสมอดาวเพียง 12.5 กม.ถึง  อ.นาน้อยแล้วต่อขึ้นดอยเสมอดาวเพียง 17 กม.

            เมื่อกลับลงมาแล้ว เดินทางไปชม เสาดินนาน้อย ได้อีกเพียง 7 กม. หากจะเดินทางไปชมวัดบ่อแก้ว ก็ไปด้วยระยะทางเพียง 20 กม. ถึง อ.นาหมื่น (ถนนสาย 1026)  และถ้าจะเดินทางต่อไปยัง หมู่บ้านประมงปากนาย ระยะทางเพียง 26 กม. รับประทานอาหารท่ามกลางทะเลสาบแสนสวย